ΑΡΘΡΟ 24

Τον τελευταίο καιρό, και ειδικά το περσινό ακαδημαϊκό έτος υπάρχει έντονο το ενδιαφέρον για ένα άρθρο του συντάγματος που για εμάς τους δασολόγους είναι το τι θα επιδιώκουμε στο άμεσο μέλλον για το δάσος και το περιβάλλον σύμφωνα με το σύνταγμα. Για να δούμε τι ακριβώς περιέχει το άρθρο 24 έως σήμερα.

Ισχύουσες Διατάξεις του άρθρου 24:

1. H προστασία του φυσικού και πολιτιστικού περιβάλλοντος αποτελεί υποχρέωση του Κράτους και δικαίωμα του καθενός. Για τη διαφύλαξη του το Κράτος έχει υποχρέωση να παίρνει ιδιαίτερα προληπτικά ή κατασταλτικά μέτρα στο πλαίσιο της αρχής της αειφορίας. Νόμος ορίζει τα σχετικά με την προστασία δασών και δασικών εκτάσεων. Η σύνταξη δασολογίου συνιστά υποχρέωση του Κράτους. Απαγορεύεται η μεταβολή του προορισμού των δασών και των δασικών εκτάσεων, εκτός αν προέχει για την Εθνική Οικονομία η αγροτική εκμετάλλευση ή άλλη τους χρήση, που την επιβάλλει το δημόσιο συμφέρον.

2. Η χωροταξική αναδιάρθρωση της Χώρας, η διαμόρφωση, η ανάπτυξη, η πολεοδόμηση και η επέκταση των πόλεων και των οικιστικών και γενικά περιοχών υπάγεται στη ρυθμιστική αρμοδιότητα και τον έλεγχο του Κράτους, με σκοπό να εξυπηρετείται η λειτουργικότητα και η ανάπτυξη των οικισμών και να εξασφαλίζονται οι καλύτεροι δυνατοί όροι διαβίωσης. Οι σχετικές τεχνικές επιλογές και σταθμίσεις γίνονται κατά τους κανόνες της επιστήμης. Η σύνταξη εθνικού κτηματολογίου συνιστά υποχρέωση του Κράτους.

3. Για να αναγνωριστεί μία περιοχή ως οικιστική και για να ενεργοποιηθεί πολεοδομικά, οι ιδιοκτησίες που περιλαμβάνονται συμμετέχουν υποχρεωτικά, χωρίς αποζημίωση από τον οικείο φορέα, στη διάθεση των εκτάσεων που είναι απαραίτητες για να δημιουργηθούν δρόμοι πλατείες και χώροι για κοινωφελείς γενικά χρήσεις και σκοπούς, καθώς και στις δαπάνες για την εκτέλεση των βασικών και κοινόχρηστων πολεοδομικών έργων, όπως ο νόμος ορίζει.

4. Νόμος μπορεί να προβλέπει τη συμμετοχή των ιδιοκτητών περιοχής που χαρακτηρίζεται οικιστική στην αξιοποίηση και γενική διαρρύθμισή της σύμφωνα με εγκεκριμένο σχέδιο, με αντιπαροχή ακινήτων ίσης αξίας ή τμημάτων ιδιοκτησίας κατά όροφο από τους χώρους που καθορίζονται τελικά ως οικοδομήσιμοι ή από τα κτήρια της περιοχής αυτής.

5. Οι διατάξεις των προηγουμένων παραγράφων εφαρμόζονται και στην αναμόρφωση των οικιστικών περιοχών που ήδη υπάρχουν. Οι ελεύθερες εκτάσεις, που προκύπτουν από την αναμόρφωση, διατίθενται για την δημιουργία κοινόχρηστων χώρων ή εκποιούνται για να καλυφθούν οι δαπάνες της πολεοδομικής αναμόρφωσης, όπως ο νόμος ορίζει.

6. Τα μνημεία, οι παραδοσιακές περιοχές και τα παραδοσιακά στοιχεία προστατεύονται από το Κράτος. Νόμος θα ορίσει τα αναγκαία για την πραγματοποίηση αυτής περιοριστικά μέτρα της ιδιοκτησίας, καθώς και τον τρόπο και το είδος της αποζημίωσης των ιδιοκτητών.

Ερμηνευτική δήλωση: Ως δάσος ή δασικό οικοσύστημα νοείται το οργανικό σύνολο άγριων φυτών με ξυλώδη κορμό πάνω στην αναγκαία επιφάνεια του εδάφους, τα οποία, μαζί με την εκεί συνυπάρχουσα χλωρίδα και πανίδα, αποτελούν μέσω της αμοιβαίας αλληλεξάρτησης τους, ιδιαίτερη βιοκοινότητα ( δασοβιοκοινότητα) και ιδιαίτερο φυσικό περιβάλλον( δασογενές). Δασική έκταση υπάρχει όταν στο παραπάνω σύνολο η άγρια ξυλώδης βλάστηση, υψηλή ή θαμνώδης, είναι αραιά.


Φυσικά, πριν την τωρινή προσπάθεια αναθεώρησης υπήρξε μια αναθεώρηση το 2001. Με τη συνταγματική αναθεώρηση του ΠΑΣΟΚ:
-Δόθηκε το δικαίωμα στο κεφάλαιο να παρεμβαίνει στα δημόσια δάση και δασικές εκτάσεις.
-Κατοχυρώθηκε συνταγματικά η ιδιωτικοποίηση των δασών και του φυσικού περιβάλλοντος.
-Άλλαξε ο ορισμός του δάσους με τον οποίο άνοιξε το δρόμο για τον αποχαρακτηρισμό πάνω από 40 εκατομμυρίων στρεμμάτων δασών και δασικών εκτάσεων.
-Κατοχυρώθηκε το λεγόμενο "δικαίωμα στην κατοικία" ως πρόφαση για τη νομιμοποίηση όλων των εκτός σχεδίου παράνομων οικοδομήσεων, των οικοδομικών συνεταιρισμών, όσων μέχρι και σήμερα έχουν κτίσει μέσα σε δάση ή δασικές εκτάσεις, ενώ θα μπορεί κάποιος να κτίζει χρησιμοποιώντας αυτό το "δικαίωμα" ουσιαστικά σε βάρος πάλι των δασών.
Aυτά φάνηκαν ίσως λίγα σε όσους ήθελαν να εκμεταλλευτούν το δάσος όχι όπως πραγματικά πρέπει, αλλά προς το δικό τους συμφέρον και αυτών που τους στηρίζουν. Έτσι έγινε επιτακτική η ανάγκη μιας νέας αναθεώρησης του άρθρου 24 πάλι προς το συμφέρον των «λίγων».Αυτή την φορά ήταν η σειρά της ΝΔ να ξεπληρώσει συμβόλαια στους «λίγους».

Με την προτεινόμενη σήμερα αναθεώρηση από την ΝΔ:
-Γενικεύεται και επιταχύνεται ο αποχαρακτηρισμός των 40 περίπου εκατομμυρίων στρεμμάτων δασών και δασικών εκτάσεων(που προκύπτουν από την επίσημη απογραφή των ελληνικών δασών του 1992 και τα στοιχεία που έχουν καταθέσει οι αρμόδιοι δασολόγοι) και μέσω αυτού η ιδιωτικοποίηση δημόσιας δασικής περιουσίας. Η σημερινή αναθεώρηση αποτελεί την επισφράγιση μιας προσπάθειας αλλαγής του προορισμού του φυσικού πλούτου της χώρας, η οποία ξεκίνησε εδώ και κάποιες δεκαετίες, προωθήθηκε επίμονα με νόμους και νομοσχέδια που συνάντησαν την σταθερή αντίδραση του ΣτΕ, προσέκρουσε, όπως φάνηκε στην πράξη, στο λαϊκό αίσθημα και υποχώρησε προσωρινά.
-Διευρύνεται ο αποχαρακτηρισμός και η αλλαγή χρήσης τους για λόγους δήθεν χωροταξικού και οικιστικού σχεδιασμού, εξυπηρετώντας το μεγάλο κεφάλαιο. Συνδέεται με την καταστροφή του φυσικού περιβάλλοντος. Η αναμενόμενη συνέπεια δεν θα είναι απλώς η οικοπεδοποίηση των δασικών εκτάσεων που βρίσκονται σήμερα στα χέρια ιδιωτών, αλλά η οριστική αποκοπή από τη δημοσία κτήση, και άρα η απώλεια για τις μελλοντικές γενεές των Ελλήνων, εκατομμυρίων στρεμμάτων δημοσίων δασών και άρα δημόσιας γης. Η πορεία των πραγμάτων είναι απλή και διαγεγραμμένη. Αν επιτραπούν, μέσω του χωροταξικού σχεδιασμού στις δασικές εκτάσεις άλλες χρήσεις, όπως οικιστικές, τουριστικές, έργων υποδομής κ.λπ., καθίστανται αυτομάτως ελκυστικές για τους επενδυτές, Έλληνες και ξένους.
-Επεκτείνεται η δυνατότητα αλλαγής χρήσης στα ιδιωτικά δάση και δασικές εκτάσεις. Διακυβεύεται, η ενιαία αντιμετώπιση δασών και δασικών εκτάσεων, ώστε να απομονωθούν οι δασικές εκτάσεις από το αυστηρό καθεστώς προστασίας του αρ. 24. Σύμφωνα με τους καταπατητές, τους οικοπεδοφάγους και τα μεγάλα συμφέροντα τους οποίους μάλιστα εκπροσωπούν και επώνυμα πρόσωπα, υπάρχει ουσιώδεις ποιοτική διαφορά μεταξύ δάσους και δασικής έκτασης, η οποία δικαιολογεί τη διαφορετική νομική τους μεταχείριση από απόψεως προστασίας. Δάσος κατά τους πολέμιους της ενιαίας αντιμετώπισης δασών και δασικών εκτάσεων, είναι ένας μύθος ένα παραμύθι για μικρά παιδιά, τα οποία γνώρισαν τα δάση από τις εκδρομές με ψηλά δένδρα και με χοντρούς κορμούς και πυκνά φυλλώματα, στη σκιά των οποίων ζουν λύκοι, αρκούδες, ελάφια και άλλα μεγάλα ζώα. Η επιστήμη δεν κάνει διάκριση μεταξύ δασών και δασικών εκτάσεων, αλλά ομιλεί περί δασικών οικοσυστημάτων, τα οποία έχουν χαρακτηριστικό τη ρύθμιση της οικολογικής ισορροπίας των στοιχείων του περιβάλλοντος, δηλ. νερού, εδάφους και αέρα.
-Νομιμοποιούνται όλες οι καταπατήσεις μέχρι το 1975 και ανοίγει ο δρόμος για τις επόμενες. Το πώς οριοθετούνται τα συστήματα αυτά, θα μας το πει το δασολόγιο, το οποίο βεβαίως δεν υπάρχει στην εσκεμμένη και ασυγχώρητη παράλειψη της Πολιτείας να συμμορφωθεί, εδώ και 31 χρόνια, στη συνταγματική επιταγή και τη σχετική απόφαση του ΣτΕ, οφείλει όμως να καταρτισθεί αμέσως. Τι μπορεί να γίνει μέσα στα δασικά οικοσυστήματα, και αυτό μας το λέει το ίδιο το Σύνταγμα, όπως είπαμε προηγουμένως. Κατά συνέπεια, δεν καλύπτεται έδαφος για χωροταξικό σχεδιασμό του δάσους από τον νομοθέτη ή την Διοίκηση. Όπου υπάρχει δάσος κοντά, η μακριά, η μέσα στην πόλη, πρέπει να αφεθεί να υπάρχει ως δάσος, αυτό το γνωρίζει σαφώς και αναθεωρητικός νομοθέτης. Με το πρόσχημα, όμως, του χωροταξικού σχεδιασμού ανοίγεται ο δρόμος για τον καθορισμό εντός των δασών χρήσεων ασύμβατων προς τον προορισμό του οι οποίες θα οδηγήσουν μοιραία όχι μόνο στην καταστροφή τους, αλλά και στην έξοδό τους από τη δημόσια κτήση.


Από όλα αυτά τα παραπάνω γίνεται κατανοητό ποιές πολιτικές έφταιξαν για όλα αυτά τα δυσάρεστα γεγονότα των καλοκαιρινών πυρκαγιών σχεδόν σε όλη την Ελλάδα. Είτε εμπρηστές, είτε οτιδήποτε άλλο από αυτές οπλίστηκαν και ενθαρρύνθηκαν για να συμβούν. Δόθηκε το δικαίωμα αφού δεν προστατεύεται το δάσος ούτε νομικά ούτε πρακτικά από τίποτα και κανέναν στην πλήρη καταστροφή εκατομμυρίων στρεμμάτων δάσους. Και τώρα που ο χειμώνας έχει μπει για τα καλά να κινδυνεύουν αυτές οι περιοχές ανά πάσα στιγμή λόγω των βροχών και των πλημμυρών που τις ακολουθούν όταν δεν υπάρχει δάσος για την στήριξη του εδάφους και την απορρόφηση του νερού απ’αυτό. Καταλήγοντας, μόνο η πλήρη προστασία του δασικού μας πλούτου με τα κατάλληλα μέτρα(έργα, αναδασώσεις, σύνταξη δασολογίου κ.α.) μπορεί να δώσει ένα καλύτερο μέλλον σε όλους εμάς και στις επόμενες γενιές.